Tobroco toonde durf, daadkracht, duurzaamheid en doorzettingsvermogen. Zo komt de hydrostatische aandrijflijn inmiddels van Bosch Rexroth
 Tobroco toonde durf, daadkracht, duurzaamheid en doorzettingsvermogen. Zo komt de hydrostatische aandrijflijn inmiddels van Bosch Rexroth
Industriële hydrauliek

Denken vanuit de hydraulische aandrijflijn

Er zijn in ons land genoeg ondernemingen die laten zien dat productie in Nederland wel degelijk mogelijk is. In Oisterwijk, vlakbij Tilburg, is Tobroco-Giant gevestigd, fabrikant van compacte machines die gebruikt worden in de agrarische sector, bouw & sloop, infrastructuur en terreinonderhoud. Dit bedrijf is zo succesvol dat het in 2016 de Koning Willem I prijs won in de categorie mkb en ook Koningin Maxima het bedrijf bezocht. Maar succes komt niet vanzelf, Tobroco toonde durf, daadkracht, duurzaamheid en doorzettingsvermogen. Het bedrijf eist dat ook van haar toeleveranciers. Zo komt de hydrostatische aandrijflijn inmiddels van Bosch Rexroth. En ook daar staan de ontwikkelingen niet stil.

Volgens Willem Kanters, Branche Manager Mobile Applica-tions bij Bosch Rexroth, moeten we de hydraulische pomp en de hydraulische motor als een set zien. “Onze gedachte bij een aandrijflijn is, wat willen we gaan bewegen, hoe moet het bewegen, hoe dynamisch moet het zijn en wat hebben we daarvoor nodig. We denken vanuit de aandrijflijn. Daarom zien we hydraulische pomp en motor als een set. Dat hoort bij elkaar en bepaalt het gedrag van de machine. De laatste jaren is de trend dat we flexibiliteit bereiken door gebruik te maken van software. Vroeger was dat mechanisch/hydrau-lisch geregeld en brachten we op die manier klant specifieke eigenschappen in de machine. Die flexibiliteit op applicatie-niveau zie je veranderen. Een bulldozer heeft andere componenten dan een shovel, en een hijskraan weer andere dan een graafmachine. Daar maken wij dan applicatiegericht én klantspecifiek de juiste componenten voor.”

Kennis van zaken

Dat betekent dat zowel Bosch Rexroth Nederland als Tobroco-Giant, regelmatig rechtstreeks contact hebben met de systeemontwikkeling. Paul Pullens, Lead System Engineering R&D bij Tobroco-Giant, kent inmiddels de nodige mensen bij de fabriek in Elchingen (D) waardoor hij op de hoogte blijft van de nieuwste ontwikkelingen. In deze fabriek worden de axiale hydraulische pompen en motoren ontwikkeld en geproduceerd én de bijbehorende mobiele elektronica. “Wij ervaren dat direct fabriekscontact als heel prettig. Het zijn engineers met kennis van zaken die de daar ontwikkelde producten door en door kennen. In principe kopen we standaard producten in. Maar als we bijvoorbeeld een druksensor op een andere positie willen hebben, of een aansluiting aan een andere kant, dan kan dat, binnen een bepaald kader, wel geleverd worden. Met de fabriek kunnen we daar afspraken over maken, zeker nu de productieaantal-len steeds groter worden. Ook onze planning wordt steeds strakker. We willen zo klein mogelijke voorraden houden, dus we gaan meer richting de automotive sector. Just-in-time levering van componenten. Inmiddels heeft zo’n 80% van onze machines de aandrijvingen van Rexroth. Zij zijn dus gegroeid naar een preferred supplier voor Tobroco.

”Tobroco-Giant gebruikt verschillende soorten hydrauliek-pompen voor de hydrostatische aandrijving, afhankelijk van type en grootte machine. Van het A10VG worden de pompen met 28 cc en 45 cc slagvolume gebruikt, van het type A4VG de slagvolumes 28 cc, 40 cc en 65 cc. Ook wordt voor de werkhydrauliek gebruikt gemaakt van een A10VO, een open-systeem pomp met 45 cc en 63 cc slagvolume. Als hydrau-lische aandrijfmotor is Tobroco gestandaardiseerd op het type A6VM met slagvolumes 55 cc, 85 cc en 107 cc.


Serieus genomen

De samenwerking tussen Tobroco-Giant en Bosch Rexroth was er niet vanaf het begin. “Pas rond 2004 werden de eerste rijaandrijvingen van Rexroth ingebouwd bij bepaalde machines die in kleine aantallen werden gebouwd,” aldus Hans Sterke, inkoopmanager bij Tobroco-Giant. “De ervarin-gen met die rij-aandrijvingen waren best goed. Maar qua prijs konden ze niet voldoen aan onze eisen op dat moment. Vlak voor de crisis waren we een nieuwe lijn machines aan het ontwikkelen. Toen wij grotere aantallen machines gingen bouwen kwamen we meer op het netvlies te staan bij Bosch Rexroth, maar ook andere toeleveranciers gingen ons serieus nemen. Rond die tijd maakten we zo’n 1100 machines per jaar. Zelf vielen wij tijdens de crisis 35 procent terug in omzet, maar de toeleveranciers hadden het ook zwaar. Sommige levertijden maakten zelfs een vrije val van 50 weken naar 6 weken. Onze ervaringen met Rexroth op technisch gebied waren beter dan die met onze vorige leverancier, dus kozen we uiteindelijk voor de nieuwe lijn machines voor de hydrostatische rijaandrijvingen uit Elchingen. Vooral omdat ze veel stabieler waren met afstellen en de prijs aantrekkelijker werd door de grotere aantallen die we gingen afnemen. Momenteel maken we nog steeds gebruik van dezelfde hydraulische pompen en motoren, alleen qua afstelling wijken ze iets af.

Optimalisatie hydrostaat

De GIANT machines worden aangedreven op alle vier de wielen. Belangrijk is het gevoel van de machine, zowel bij het rijden als bij het gebruik van de werkhydrauliek. Een wiellader moet aan de ene kant dynamisch zijn, maar aan de andere kant moet hij ook veel kracht kunnen zetten tijdens het duwen om de bak vol te laden. “Hier leent een automotive hydrostatische aandrijving zich heel mooi voor in vergelijking tot een proportioneel hydrostatische aandrijving” legt Kanters uit. “Een DA hydrostatische aandrijving heeft het gedrag dat als je een hoop zand inrijdt, hij terug wilt zwen-ken. Het debiet van de pomp wordt dan teruggenomen waardoor snelheid wordt ingeleverd ten gunste van het koppel. Tobroco is sterk bezig om dit te optimaliseren en ze zetten daardoor onderscheidende machines op de markt.”

Hoe groot is de invloed van software op een rijaandrijving? Volgens Pullens wordt die invloed steeds groter. “Dat zag je wel op de Mobile Tech Days van Bosch Rexroth vorig jaar. De elektronica en software worden steeds belangrijker en het gaat steeds minder om de hydrauliek. Ook daar denk ik dat Rexroth voor ons een hele goede leverancier is. Software is niet meer weg te denken, ook niet uit onze machines. En functional safety is belangrijk. Vroeger werden bepaalde waardes via smoringen geregeld, tegenwoordig gebeurt dat met parameter-settings. Door de parameters te veranderen, kun je ook het gedrag van de machine veranderen.


Open programmeren met DRC

Kanters over de invloed van software: “We hebben twee varianten software voor het aansturen van onze rijaandrijvin-gen; namelijk eDA en DRC. Beide zijn te verkrijgen in ASrun, ASopen en ASlibrary. Waarbij de eDA de elektronisch geregelde vervanger is van de bekende hydraulische DA en daarnaast ook een eenvoudiger alternatief voor de functioneel uitgebreidere DRC software. Rexroth maakt geen software specifiek voor wielladers maar heeft software ontwikkeld voor hydrostatische aandrijvingen. Dat kan ook een combine, veegmachine of bulldozer zijn.”

Toch zat Tobroco eerst niet op de elektronica van Rexroth te wachten. Pullens: “Het leek mij allemaal veel te gesloten. Maar we kregen een demo, waaruit bleek dat we wel degelijk zelf konden programmeren en dingen eenvoudig aan konden passen. Voor ons een openbaring. Als je dan ziet wat voor een middelen en kennis je dan in huis haalt die we op dat moment nog niet hadden. We hebben eenmalig de ASopen programmeer template aangeschaft, ook wel DRC open genoemd, waar we in C de machine specifieke functies programmeren.

Alle software die wij momenteel in de machines hebben, heeft nu als basis de Rexroth besturingstechnologie. Als we morgen een andere type joystick zouden nemen, of switchen van een Kubota-motor naar een Perkins, kunnen we dat zelf wijzigen. Wij hebben daar zelf een programmeur voor in huis, die volgens de richtlijnen van Rexroth in C programmeert. Waarom het wiel opnieuw uitvinden als er bij hun al veel kennis aanwezig is? Dat is dan ook de reden dat wij bij alle nieuwe producten toch wel op Rexroth varen omdat we op één platform onze basis hebben. Door flexibiliteit te bieden en niet alles dicht te timmeren hebben ze het bij ons gewonnen.”


Dealers en diagnose

Volgens Sterke streeft Tobroco nu naar eenvoudigere pompen. “Met de software kunnen we alles heel nauwkeurig regelen. Het geld dat we extra uitgeven aan intelligentie, moeten we aan de andere kant besparen op de hydraulische componenten. De functionaliteit moet uit de software komen. De meeste gesprekken die we nu voeren met Bosch Rexroth gaan niet meer over de pompen, maar vooral over de elektronica, software en diagnosemogelijkheden.”Vooral dat laatste is belangrijk. Pullens: “Een van onze sterke punten is het uitgebreide dealernetwerk met name in Europa. Onze dealers moeten wereldwijd de machines uit kunnen lezen, maar ze moeten wel op technisch niveau met onze machines om kunnen gaan. Zo zijn we nu met Bosch Rexroth in gesprek over een nieuwe service-tool waar iedereen mee om moet kunnen gaan. Het moet er zo eenvoudig mogelijk uitzien, zodat een dealer hier intuïtief mee om moet kunnen gaan.”

Op weg naar elektrisch?

De ontwikkelingen bij Tobroco-Giant staan niet stil. Milieu-eisen zorgen ervoor dat de dieselmotoren voor de grotere machines hun uitlaatgassen moeten regenereren en voorzien worden van roetfilters. Daar hoort ook een flinke dosis elektronica bij. Pullens: “Bij onze allernieuwste machines, de G-serie, gaan we weer een stap maken met nieuwe aandrijvingen. Onze machines worden duurzamer en krijgen Stage V-motoren. Dus hebben we deels ook elektronica nodig om te voldoen aan meer efficiency en minder uitstoot.” Bij deze zwaardere machines kan dan ook de hydrauliek slimmer en efficiënter worden.

Maar het zijn niet alleen milieuvriendelijkere dieselmotoren bij Tobroco-Giant. Het bedrijf presenteerde op de Bauma in München afgelopen april twee compleet nieuwe elektrische wielladers in de 2.2 ton-klasse. Beide machines zijn standaard uitgerust met een lithium-ion batterij met een minimumcapaciteit van 12,3 kWh en maximaal 26kWh. Pullens: “De elektrische kniklader hebben we onlangs ontwikkeld en in praktijktesten liep dit boven verwachting. Nu zal zo’n elektrische aandrijving nooit de hydrostatische aandrijving gaan vervangen, maar zeker zal straks een deel van de machines puur elektrisch zijn qua aandrijving. In ons prototype hebben we ervoor gekozen om een losse rijmotor te kiezen van 6,5 kW en voor een tweede motor voor de werkhydrauliek van 11,5 kW. Deze aandrijvingen komen echter uit de heftruckwereld, niet bij Rexroth vandaan.” Maar Bosch Rexroth levert toch ook elektrische aandrijvingen? “Ja, dat klopt,” beaamt Kanters, “Maar die aandrijvingen zitten in een andere vermogensklasse, namelijk van 60 kW tot 250kW en dan in 400V of 700V. “Dat is allemaal net wat te groot voor ons,” legt Pullens uit.

Contact tussen Tobroco-Giant en Bosch Rexroth blijft essentieel en dan zijn events zoals de Mobile Tech Days belangrijk. Pullens tot slot: “Op zo’n dag krijg je te horen waar Bosch Rexroth als technologiepartner mee bezig is. Niet alles hoeft meteen voor onze machines te gelden, maar je ziet wel waar de trends in de mobiele sector naar toe gaan. Dan zie je ook dat een bedrijf als Bosch Rexroth, van oudsher actief in de mobiele hydrauliek nu ook veel meer richting elektronica en software gaat.”